Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Co to jest blokada atmosferyczna i dlaczego ma znaczenie?
Blokada atmosferyczna to duży, niemal nieruchomy obszar wysokiego ciśnienia, który potrafi utrzymywać się nad jednym regionem przez wiele dni, a nawet tygodni. W praktyce oznacza to, że typowy ruch frontów pogodowych zostaje zahamowany, a pogoda przestaje się zmieniać.
Najłatwiej wyobrazić to sobie jak korek na autostradzie. Samochody chciałyby jechać dalej, ale zablokowany pas sprawia, że wszystko stoi w miejscu. W atmosferze działa to bardzo podobnie, układy niskiego ciśnienia nie mogą się przemieszczać, a nad danym obszarem „utkwi” ten sam typ pogody. To porównanie często pojawia się w popularnych opracowaniach meteorologicznych i analizach instytucji takich jak IMGW czy europejskie centra prognoz pogody, w tym ECMWF.
Jak blokada może prowadzić do długich okresów mrozu i śniegu?
Gdy blokada się utrwala zimą, sytuacja zaczyna przypominać otwarte drzwi podczas mrozu, które ktoś zablokował klinem. Zimne powietrze napływa, ale nie ma już drogi odwrotu, a cieplejsze masy nie są w stanie go wyprzeć.
W efekcie mróz utrzymuje się dzień po dniu, śnieg nie topnieje, a każda kolejna noc przynosi dalsze spadki temperatury. Meteorolodzy podkreślają, że to właśnie długotrwałość takich warunków stanowi największe zagrożenie. Europejskie Centrum Prognoz Średnioterminowych oraz brytyjski Met Office od lat wskazują, że blokady atmosferyczne są jednym z głównych czynników stojących za najtrudniejszymi zimowymi epizodami w Europie.
Gdy atmosfera „zacina się” - przykłady z Polski i ze świata
Ten sam mechanizm można obserwować także poza Europą. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie wielokrotnie dochodziło do sytuacji, w których silne układy blokujące sprzyjały spływowi arktycznego powietrza daleko na południe. Dla mieszkańców oznaczało to nagłe, długotrwałe mrozy i intensywne opady śniegu.
Amerykańska Narodowa Administracja Oceaniczna i Atmosferyczna regularnie opisuje takie przypadki, tłumacząc je zmianami w przebiegu prądu strumieniowego i jego „zatrzymaniem” w określonym układzie. Gdy atmosfera wpada w taki tryb, można odnieść wrażenie, że pogoda utknęła na jednym ustawieniu i nie chce się z niego wydostać.
Również w Polsce zdarzały się takie blokady, które prowadziły do długotrwałych mrozów i braku odwilży. Najbardziej znane przykłady miały miejsce m.in. zimą 1928/1929, 1939/1940, 1962/1963 i 1978/79, gdy zimne powietrze zostało "uwięzione nad krajem, a temperatury przez długi czas pozostawały bardzo niskie. To właśnie takie układy sprawiały że zima dosłownie "stała w miejscu"
Więcej o mechanizmie i jego skutkach wyjaśniamy w artykule poniżej.
Czy blokada może sparaliżować życie codzienne?
Dla ludzi skutki są bardzo konkretne. Każdy kolejny dzień mrozu to większe obciążenie dla dróg, kolei, sieci energetycznych i systemów grzewczych. Gdy śnieg zalega przez długi czas, a temperatury nie rosną, problemy zaczynają się kumulować.
Synoptycy IMGW oraz autorzy analiz publikowanych przez Meteo.pl zwracają uwagę, że nie sam mróz jest największym zagrożeniem, ale jego uporczywość. To właśnie ona sprawia, że transport przestaje działać płynnie, a codzienne czynności stają się coraz trudniejsze.
Dlaczego to ważne także dla Polski?
Choć obecnie prognozy nie wskazują na gwałtowny zimowy paraliż w Polsce, zrozumienie mechanizmu blokad atmosferycznych pozwala lepiej spojrzeć na możliwe scenariusze. To nie jest pogodowa magia ani sensacja, lecz dobrze opisany i udokumentowany proces, który od lat pojawia się w raportach IMGW, ECMWF i NOAA.
Historia i współczesne obserwacje z innych regionów świata pokazują, że gdy taki układ się pojawi, potrafi diametralnie zmienić warunki pogodowe. Dlatego meteorolodzy śledzą go z taką uwagą, zwłaszcza w sezonie zimowym.